De Gorilla die een zwarte vrouw ontvoert (1859) is een beeld van Emmanuel Fremiet. Dat was een Franse beeldhouwer, die leefde van 1824-1910 in Parijs. Zijn roem was in die tijd veel groter dan nu. De bekendste Franse beeldhouwer uit de negentiende eeuw is op dit moment Auguste Rodin. Ik heb het beeld van de gorilla voor het eerst gezien in het museum waar ik werk, Beelden aan Zee, waar het beeld was opgenomen in de mede door mij gemaakte tentoonstelling Van Barye tot Bugatti. Les Animaliers (2011). Het beeld dat daar te zien was wordt in de literatuur genoemd: Gorilla die een vrouw ontvoert. Dit beeld is door Fremiet gemaakt in 1887. Het beeld uit 1859 is verloren gegaan: we hebben nog maar twee foto’s over van deze in gips gemaakte sculptuur. Fremiet maakt in 1887 een nieuwe versie, die afwijkt. Dit beeld werd toen hogelijk gewaardeerd, terwijl het beeld van 1859 gezien werd als een afschuwwekkend en lelijk ding.
Mijn proefschrift heeft als doel het beeld in allerlei aspecten te bespreken. De sculptuur is een aanleiding en hoofdonderwerp voor vijf verschillende hoofdstukken, die aspecten van de beeldhouwkunstgeschiedenis in relatie tot de Gorille-beelden belichten. (meer…)

Emmanuel Fremiet, Gorille enlevant une négresse, 1859

 

 

 

 

  Emmanuel Fremiet, Gorille enlevant une femme, 1887

FRANCE

-o-. ‘Die Betheiligung französischer Künstler an der Münchener internationalen Kunstausstellung’. Allgemeine Zeitung, 17 april 1888.

Agulhon, Maurice, en Janet Lloyd. Marianne into Battle: Republican Imagery and Symbolism in France: 1789-1880. Cambridge: Cambridge University Press, 1981.

Allan, Scott, en Mary G. Morton. Reconsidering Gérôme. Los Angeles: Getty Publications, 2010.

Art, Département Littérature et. ‘Rodin et la sculpture Française du XIXe siècle’. Bibliothèque Nationale, 03-2017. bnf.fr.

arts, Nantes (france) Musée des beaux-, Cyrille Sciama, en Édouard Papet. La sculpture au Musée des Beaux-arts de Nantes: Canova, Rodin, Pompon… : catalogue sommaire des sculptures XVIIIe-XIXe siècles. Silvana Editoriale, 2014.

Barbillon, Claire, Jérôme Godeau, en Amélie Simier. Bourdelle et l’Antique: une Passion Moderne. Paris-Musées, 2017.

Bartlett, T. H. ‘Auguste Rodin. Sculptor (1889)’. In Auguste Rodin: Readings on his Life and Work, onder redactie van Albert E. Elsen. Englewood Cliffs, N.J.: Prentice Hall, 1965.

Baudelaire, Charles. Mijn hoofd is een zieke vulkaan: Brieven. Amsterdam: De Arbeiderspers, 2021.

Baudry, Marie-Thérèse, en Dominique Bozo. Principes d’analyse scientifique: La sculpture: Méthode et vocabulaire. Onder redactie van André Chastel en Jacques Thirion. Paris: Imprimerie Nationale, 1978.

Benoist, Luc. La sculpture française. Vol. 18. Paris: Larousse, 1945.

Bewer, Francesca, Patrick Elliott, John Guy, en Carol Mattusch. Bronze. Harry N. Abrams, 2012.

Biez, Jacques de. Un maître imagier: E. Frémiet. Aux bureaux de l’Artiste, 1896.

Bresc-Bautier, Genevieve. ‘The Gypsotheque of Louvre: Lessons from the Restoration’. SOC FR ARCHEOLOGIE MUSEE MONUMENT FRANCAIS PALAIS DE CHAILLOT AILE DE PARIS, 75016 PARIS, FRANCE, 2014.

Butler, Ruth, en Suzanne Glover Lindsay. European Sculpture of the Nineteenth Century. New York, Washington: Oxford University Press, National Gallery of Art, 2000.

Chevillot, Catherine. Emmanuel Fremiet, 1824-1910: la main et le multiple. Dijon: Musée de Dijon, 1988.

Cladel, Judith. Rodin: sa Vie Glorieuse, sa Vie Inconnue. B. Grasset, 1950.

‘Collection: Papers of Jeanne L. Wasserman, Fogg Museum Honorary Curator of Sculpture, 1960-1987’. Geraadpleegd 26 maart 2020. https://edu.nl/ja9j4.

Czestochowski, Joseph S., Anne Pingeot, en Daphne Barbour. Degas sculptures: Catalogue Raisonné of the Bronzes. Memphis: International Arts, 2002.

De Poncheville, André Mabille. Carpeaux inconnu ou la tradition recueillie. Paris: G. van Oest, 1921.

Delaborde, Henri. ‘L’Académie des Beaux-Arts depuis la fondation de l’Institut: I. Origines’. Revue des deux mondes 94, nr. 1 (1889): 135–59.

Dujardin-Beaumetz, Henri Charles Etienne. ‘Rodin’s Reflections on Art (1913)’. In Auguste Rodin: Readings on his Life and Work, onder redactie van Albert E. Elsen. Englewood Cliffs: Prentice Hall, 1965.

Elsen, Albert E. Auguste Rodin: Readings on His Life and Work. Englewood Cliffs, N.J.: Prentice-Hall, 1965.

———. Rodin. New York: Museum of Modern Art: Doubleday, 1963.

Elsen, Albert Edward, en Rosalyn Frankel Jamison. Rodin’s Art: The Rodin Collection of the Iris & B. Gerald Cantor Center for Visual Arts at Stanford University. Oxford University Press, 2003.

Fauré-Fremiet, Philippe. Fremiet. Paris: Plon, 1934.

Fusco, Peter, en Horst Woldemar Janson. The Romantics to Rodin: French nineteenth-century sculpture from North American collections. Los Angeles County Museum of Art Los Angeles, CA, 1980.

Grösslein, Andrea. Die internationalen Kunstausstellungen der Münchner Künstlergenossenschaft im Glaspalast in München von 1869 bis 1888. Miscellanea Bavarica Monacensia. München: Stadtsarchivs München / Komissionsverlag UNI-Druck, 1987.

Hamrick, L. Cassandra. ‘Baudelaire et la sculpture ennuyeuse de son temps’. Nineteenth-century French studies 35, nr. 1 (2006): 110–31.

Hamy, Ernest T. ‘Julie Charpentier: sculpteur et préparateur de zoologie (1770-1845)’. Bulletin du Muséum d’histoire naturelle, nr. 7 (1899): 329.

Holt, Elizabeth Gilmore. The Expanding World of Art, 1874-1902: Universal Expositions and State-sponsored Fine Arts Exhibitions. New Haven, London: Yale University Press, 1988.

Hubert, Gérard. La Sculpture dans l’Italie Napoléonienne. Paris: E. de Boccard, 1964.

———. Les Sculpteurs Italiens en France sous la Révolution: l’Empire et la Restauration: 1790-1830. Paris: E. de Boccard, 1964.

Jaffé, Hans. Rondom Rodin: catalogus [van de] tentoonstelling Honderd jaar Fransche sculptuur. Amsterdam: Stedelijk Museum, 1939.

Jahan, Pierre, en Jean Cocteau. La Mort et les Statues. Paris: Editions du Compas, 1946.

Jones, Claire. Sculptors and Design Reform in France, 1848 to 1895. Sculpture and the Decorative Arts. Farnham: Ashgate, 2014.

———. Sculptors and Design Reform in France, 1848-1895. Routledge, 2014.

Kashey, Robert, Martin L. H. Reymert, en Shepherd Gallery. Western European Bronzes of the Nineteenth Century: A Survey. New York: Shepherd Gallery, 1973.

Kisters, Sandra. ‘Leven als een kunstenaar’. Onder redactie van C. Blotkamp en G. Birtwistle. PhD, VU, 2010.

———. The Lure of the Biographical: On the (self-)representation of Modern Artists. Amsterdam: Valiz, 2017.

Lafenestre, Georges. ‘Salon de 1873 (II)’. Gazette des beaux-arts : courrier européen de l’art et de la curiosité VIII, nr. 2 (1873).

Lami, Stanislas. Dictionnaire des Sculpteurs de l’École Française au Dix-Neuvième Siècle. Tome Deuxième. D-F. Vol. II. Paris, 1916.

Leoussi, Athena. ‘Pheidias and “l”esprit moderne’: The study of human anatomy in nineteenth-century English and French art education’. European review of history = Revue europeene d’histoire 7, nr. 2 (1 oktober 2000): 167–88.

Licht, Fred. Sculpture: 19th & 20th centuries. London: Michael Joseph, 1967.

Lippert, Sarah J. The Paragone in Nineteenth-Century Art. London: Routledge, 2019.

Maison, F. ‘Le comte de Nieuwerkerke: art et pouvoir sous Napoléon III:[exposition], Musée national du Château de Compiègne, 6 octobre 2000-8 janvier 2001’, 2000.

Mallett at Bourdon House. The ‘Animaliers’: French animal sculpture of the 19th century: Mallett at Bourdon House Limited: 14th to 30th November 1962. London: Mallett at Bourdon House, 1962.

MessyNessy. ‘Where the Statues of Paris Were Sent to Die’. Messy Nessy Chic, 7 januari 2016. https://edu.nl/d9j3t.

Morinière, Soline. ‘Les gypsothèques universitaires: diffusion d’une Antiquité modèle’. Anabases, nr. 18 (2013): 71–84.

Nochlin, Linda. Realism. London / New York etc.: Penguin, 1990.

Parkes, Kineton. Sculpture of To-day (2 delen). New York: C. Scribner’s Sons, 1921.

Pingeot, Anne. Orsay: La sculpture. Scala, 2003.

———. ‘Sculpture and Literature in Nineteenth-Century France’. In From Rodin to Giacometti: Sculpture and Literature in France, 1880-1950, onder redactie van Keith Aspley, Elizabeth Cowling, en Peter Sharratt, 37–48. Amsterdam / Atlanta: Rodopi, 2000.

Pingeot, Anne, Antoinette Le Normand-Romain, en Laure de Margerie. Musée d’Orsay : Catalogue Sommaire Illustré des Sculptures. Paris: Réunion des musées nationaux, 1986.

Poletti, Michel. Monsieur Barye. Lausanne: Acatos, 2002.

Pradel, Pierre. La sculpture du XIXe siècle au musée du Louvre. Paris: Louvre/Les éditions de l’illustration, 1958.

Radcliffe, Anthony. ‘Jules Dalou in England’. Connoisseur <London>., nr. 155 (1964): 244–45.

Rionnet, Florence, en Catherine Chevillot. Les bronzes Barbedienne: l’œuvre d’une dynastie de fondeurs (1834-1954). Paris: Arthéna, Association pour la diffusion de l’histoire de l’art, 2016.

Iris & B. Gerald Cantor Foundation. ‘Rodin in Context: Iris & B. Gerald Cantor Foundation’. Geraadpleegd 2 oktober 2017. https://edu.nl/a9dm8.

Ruth Mirolli, Jane van Nimmen. Nineteenth Century French Sculpture: Monuments for the Middle Class. Louisville Kentucky: J.B. Speed Art Museum, 1971.

Scheppe, Wolfgang. Die Vermessung des Unmenschen: zur Ästhetik des Rassismus: Staatliche Kunstsammlungen Dresden, Kunsthalle im Lipsiusbau, 13. Mai – 7. August 2016. Staatliche Kunstsammlungen Dresden, 2016.

Schwartz, Emmanuel. Les sculptures de l’École des beaux-arts de Paris: histoire, doctrines, catalogue. Paris: Ecole nationale supérieure des beaux-arts, 2003.

Strieter, Terry W. Nineteenth-Century European Art: A Topical Dictionary. Greenwood Publishing Group, 1999.

Vermot, Federica. ‘The Florentine Revival of Late Nineteenth-Century French Sculpture. Perspectives from the Gazette des Beaux-Arts (1861-1881)’. MDCCC 1800 10 (2021).

Wagner, Anne M. ‘Learning to Sculpt in the Ninenteenth Century. An Introduction’. In The Romantics to Rodin: French Nineteenth-Century Sculpture from North American Collections, onder redactie van Horst W. Janson Peter Fusco, 9–21. New York, Los Angeles: Braziller, Los Angeles County Museum, 1980.

Wagner, Anne Middleton. Jean-Baptiste Carpeaux: Sculptor of the Second Empire. New Haven: Yale University Press, 1986.

———. ‘Learning to sculpt: Jean-Baptiste Carpeaux 1840-1863’. PhD, Harvard University, 1980.

Wasserman, Jeanne. Daumier Sculpture: A critical and comparative study. Fogg Art Museum, Harvard University, May 1-June 23, 1969. Cambridge Mass.: Harvard University, 1969.

Wennberg, Bo. French and Scandinavian sculpture in the Nineteenth Century: a Study of Trends and Innovations. Stockholm / Atlantic Highlands, N.J.: Almqvist & Wiksell / Humanities Press, 1978.

Wittkower, Rudolf. Sculpture: Process and Principles. London, 1977.

THE NETHERLANDS

Artis. ‘Geschiedenis Artis’. Artis, 29 augustus 2021. https://edu.nl/yb7jj.

Bergé, Willem, en Noordbrabants Museum. Heimwee naar de klassieken : de beelden van Mathieu Kessels en zijn tijdgenoten, 1815-1840. Zwolle: Waanders, 1994.

Burgers, Wibo. Bart van Hove (1850-1914). [Leiden]: Kunsthistorisch Instituut, Universiteit Leiden, 2005.

Burkom Frans Grijzenhout, Mirjam Beerman Frans van. Beeldengids Nederland. Rotterdam: Uitgeverij 010, 1994.

Daalen, Pieter Kornelis van. Nederlandse beeldhouwers in de negentiende eeuw. ’s Gravenhage: M. Nijhoff, 1957.

Hout, Guus van den, Vereecke. Louis Royer 1793-1868 : een Vlaamse beeldhouwer in Amsterdam. Amsterdam: Van Soeren & Co, 1994.

Koopmans, Ype. Muurvast & gebeiteld: beeldhouwkunst in de bouw 1840-1940 = Fixed & chiselled : sculpture in architecture 1840-1940. Rotterdam: NAi, Nederlands Architectuurinstituut, 1994.

Perry, Jos. Ons fatsoen als natie: Victor de Stuers, 1843-1916. Sun, 2004.

Stuers, Victor de. ‘Holland op zijn smalst’. De Gids 37, nr. 3 (1873): 320–403.

Teeuwisse, Jan. Nederlandse beeldhouwkunst: een apologie = Dutch Sculpture : an Apologia. Zwolle / Scheveningen: Waanders / Sculptuur Instituut, 2014.

Van Rheeden, Herbert. ‘The rise and fall of the plaster-cast collection at The Hague Academy of Fine Arts (1920–1960): A personal enterprise of the Dutch dilettante and classicist Constant Lunsingh Scheurleer (1881–1941)’. Journal of the History of Collections 13, nr. 2 (1 januari 2001): 215–29.

Klik hier voor de youtube-link.

-Lid AHNCA Association of Historians of Nineteenth-Century Art

-Lid ESNA European Society for Nineteenth-Century Art

-Lid OKBN Overleg kunsthistorische bibliotheken Nederland

-Voorzitter Haags Preventienetwerk (haagspreventienetwerk.nl)

-Lid Koninklijk Oudheidkundig Genootschap

Use fremiet at vanbroekhuizen dot net for contact with me on this subject.

PhD research / promotie-onderzoek Universiteit Leiden

Terribly repulsive but wonderfully vigorous

Reverse Engineering Fremiet’s Gorilla’s
 

Emmanuel Fremiet’s (1824-1910) Gorille enlevant une négresse (1859) is a gruesome image of a gorilla carrying off a black woman. This sculpture, an autonomous sculpture which was shown in the Parisian Salon behind a curtain as a way of delaying the cruel shock for the audience, is seen as the first King Kong image in visual history. In a way, it is an unproblematic depiction of the bigotry of French society, with its inherent racism and sexism. In contrast, a closer ‘reading’ (‘observation’) of the sculpture (and its sculptural ‘offspring’) reveals and produces a new cloud of questions. Within different research disciplines, questions arise of biographical, anthropological, biological, racial, historiographical, sculptural-historical, nationalistic and gender-related nature. Also, the histories of the relation of nineteenth-century French (and of lesser importance English, and ‘German’) pet-owners, animal-keepers, zoo-founders intertwine and are concurrent with the attitudes toward (and histories of) colonialism, slavery and prehistory. For the final dissertation text, my strategy of breaking down the problem has resulted in five different chapters. Each of these chapters is involved in a different domain, in which the gorilla sculpture is a central (theoretical) object.

(meer…)

Tentoonstellingen in museum Beelden aan Zee

2003 De mannen van Gerardjan Rijnders; Henneman objecten.
2004 Bodytalk. De Nieuwe figuratie in de Nederlandse beeldhouwkunst van de jaren negentig | Een vrijwillige keuze. De museumvrijwilliger als gastconservator.
2005 XIANFENG! Chinese avantgarde Sculpture (PDF review ESPACE)
(meer…)

Met eindredactie wordt bedoeld: slotverantwoordelijkheid, algemene productie, redactiewerkzaamheden (correctie etc.).
Met redactie wordt bedoeld: redactiewerkzaamheden zoals correctie, beeldredactie, maar niet eindverantwoordelijkheid.
Met auteur: eigen tekst. Indien niets vermeld is geldt auteurschap.

Downloads

1. Filosofieren mit den Muskeln
2. Alfred Haberpointner
3. Les Animaliers

Media

• Kunstuur (Les Deux Garçons) 2017
• Bureau buitenland 2017 (rel om Chinese kunst)
• Vormidable 2015 (Jeroen Wielaert)

2018

-Eindredactie Carol Schade e.a.. Jan Spiering, Den Haag 2018

-redactie Emma van Proosdij e.a. André Volten, Den Haag / Zwolle 2018

-‘André Volten. Framboosjes en ijzeren binten’, in BAZ Magazine 11 (2018) 24, p. 7-9

-‘Penningen zonder keerzijde’, in BAZ Magazine 11 (2018) 25, p. 21

-‘Schenking Arthur Spronken’, in BAZ Magazine 11 (2018) 26, p. 20

-‘Armando op het terras’, in BAZ Magazine 11 (2018) 26, p. 23

2017

-Eindredactie Ester Wouthuijsen e.a. Joh. G. Wertheim, Den Haag 2017

-Eindredactie Cees Hendrikse e.a., Zhang Dali. Body and Soul, Den Haag 2017

– ‘Sweelinck, Prins der Musijcke’, in Alessandra Laitempergher e.a., Life is a burning tire. Een project van/ a project by NERO/ Alessandro Neretti, Scheveningen/ Rodengo Saiano 2017, p. 54

– ‘Lazy Susan, Lazy Susan, Lazy Susan, Lazy Susan, Lazy Susan’, in Alessandra Laitempergher e.a., Life is a burning tire. Een project van/ a project by NERO/ Alessandro Neretti, Scheveningen/ Rodengo Saiano 2017, pp. 98-101

– ‘VoorBeelden. De collectie van museum Beelden aan Zee’, in BAZ Magazine 10 (2017) 21, p. 13

– Dagloners in verpletterend marmer, in blog See All This, juli 2017

-Zhang Dali. Eeuwig Marmer, in blog China2025.nl, juli 2017

– ‘Zhang Dali. 4 Chinese’, in BAZ Magazine 10 (2017) 21, p. 22

– ‘Zhang Dali. Body and Soul’, in BAZ Magazine 10 (2017) 22, pp. 6-9 

– ‘Martha’s menselijkheid’, in BAZ Magazine 10 (2017) 23, pp. 32-33

2016
-(eind)redactie Amanda Brandellero, Carolyn Drake, Brasil, Beleza?!. Hedendaagse Braziliaanse beeldhouwkunst = Contemporary Brasilian Sculpture, Scheveningen, 2016.
-’Paard van Marini’, in BAZ Magazine 18, (2016) p. 27.
-‘Brasil, Beleza?! Hedendaagse Braziliaanse beeldhouwkunst’, in BAZ Magazine 19, (2016) pp. 6-10.
-’Hans van Houwelingen. Human Column’, in BAZ Magazine 20, (2016) p. 22. (meer…)